Daga
MA'ANAR KALMAR BARA.
Idan aka ce bara a kalmar hausa.
To ana nufin wani mutum wanda bashi da karfi, wanda yake neman taimako a gurin mutanen da suka fi shi karfi.
Bara dai ta kasu kashi-kashi.
Misali.
Akwai bara ta yara kanana wadanda ake kawo su daga jihohi gurin malamai domin neman ilimi.
Akwai kuma bara wadda Makafi da Kutare gami da wasu mutane wadanda suka nakasa suke yi.
In ka dauke barar da yara wadanda ake kira Almajirai ke yi.
A yanzu muna iya kiran bara ta zama sana'a a kasar hausa.
Idan muka yi duba da yadda Kutare da Makafi kai har ma da wadanda suka samu wata yar nakasa suka mai da abin sana'a.
Domin za ka ga wani daga cikin Mabaratan a dalilin wannan barar da yake ya gina gida ya sayi motar da ake masa haya da ita, kamar yadda masu sana'a suke yi.
Amma duk da haka bai dena barar ba saboda ya riga ya maida ita sana'a.
BARA A MIZANIN JIYA.
A lokutan baya bara bata zama abar kyama ba, musamman a yankin Kasar Hausa.
Domin a lokacin da kafin zuwan turawa wajejen karni na sha biyu.
Muna iya kallon bara a wani janibi na dabam misali.
Lokacin muna da sarakuna masu mulki na hakika da malamai wadanda suke karantarwa yadda yakamata gami da kula da yara cikin mutunci da kamala.
Sannan waccan lokacin ba'a samu yawaitar jama'a kamar na yau ba.
Kuma mutanen waccan lokacin suna da karamci da tausayin wanda bai da shi,
kuma za kaga mabaratan na waccan lokacin ba da son ransu suke yin barar ba. Kuma da sun samu abinda suke bukata su kan koma muhallinsu.
Wannan yasa wasu mutanen idan suka yi noma a karshen shekara sukan ware wani kaso su kai wa wadanda suke ganin ba su da karfin da za su iya nomawa kamar kutare, guragu da makafi.
Wannan tasa wasu daga cikin Nakasassun dena fitowa waje bara domin sun samu abinda zai wadatar da su.
BARA A YAU
Bara a yau ana iya kiranta wata gagarumar matsala wadda ta dade tana kawo cikas ga rayuwar ya'yan hausawa.
Misali.
Bari mu fara da yara kasancewar sun fi yawa a cikin bara.
Iyaye kan dauki dansu su kai shi gurin wani mutum wanda yake bada karatu a matsayin Almajiri (mai neman ilimi) wanda daga nan kuma iyayen sai su manta da rayuwar yaron basu san cin saba basu san shan sa ba, domin suma talakawane abinda za su ci wuya yake musu, wasu ma da gangan suke kai yaran Almajiranci domin gidajen da suke kwana ya yi musu kadan kuma ga abincin da yake kawowa baya isar su ga yara an hayayyafa da yawa to daga nan sai kaga uba ya dauki dansa ya kai shi can wani gari mai nisa wai da nufin karatu ya kai shi.
Wasu iyayen su kan ce kada a bar yaro ya taho ganin gida har sai ya sauke su kuma daga nan sai sun kai wajen shekara guda da rabi ba su sake waiwayar sa ba, daga nan sai su kulle dan abinda bai kai ya kawo ba su kai wa malamin da yaron nasu a madadin ladan kula da yaron su da yake yi.
Wanda shi kuma malamin shi ma talauci yana damunsa gashi kuma babu wata kwakkwarar sana'a da ya dogara da ita, kuma gashi an tara masa yara gurinsa kuma iyayensu sun yi nisa da su.
Sai kaga bai da lokacin tarbiyar ko wani yaro kuma bai damu da halin da yara za su shiga ba,
Idan damina ta fadi wasu malaman kan dauki wadannan Almajiran nasu su ta fi dasu wani gari domin su yi wa Mutane Noma a biya su.
Yawanci wannan kudi da ake samu malaman ne kan sanya su a cikin aljihunsu, kuma ba su fiya damuwa da irin rayuwa da yaran kan kasance a ciki ba.
A halin da ake ciki a yau irin wadannan yara da ke kawowa Almajirci za ka dinga ganinsu wajen yan tuwo-tuwo da gurin Yan daudu gami da yin sana'ar Bola-bola(Gwangwan) daga nan sai kaga sun shiga shaye-shayen kananan kayen maye, irinsu Sholiso Madarar Suku dayin.
Domin guraren da suke ziyarta gurarene na matattarar masu irin wadannan dabi'u.
Yawanci malaman basa farga sai abin ya yi nisa domin yawan Almajiran da ke garesu gashi kuma iyayensu sun yi nisa da su balle har su san yanayin rayuwar ya'yansu shima kuma Malamin ga nashi Ya'yan ka ga da wan ne zai ji kenan?, dan haka da an tashi daga karatu bai damu da gurin da kowa zai je ba.
Wasu yaran daga nan sai su balle daga makarantar su dena zuwa su koma can tasha da Matattarar yan Bola-bola su cigaba da zama.
Lokaci-lokaci su kan bullo makarantar su baiwa malaman nasu dan ihsani(wasu yan kudade ko kaya) gami da sanar da ai suna nan aiki suka samu.
Su kuma malaman kan karba gami da yi musu wasu yan nasihohi.
Idan muka kalli samuwar wannan matsala za mu ga bara ce ta haifar da ita domin da yaron bai je ba da ba zai samu damar fita bara ba balle har yasan irin wadannan gurare.
Kuma yawanci irin illar da wadannan yara ke haifarwa tana da yawa ga kasa, domin basu samu cikakken ilimin da ake so su samu ba.
Gashi kuma ba su samu kyakkyawar tarbiya ba, hakanan sun yi biyu babu domin babu cikakken ilimin Addinin babu na zamanin sai kaga yaro ya tashi cikin rashin tausayi haka kuma yawanci irin wadannan yara basu fiye komawa garuruwansu ba.
Kaga an bata goma biyar bata gyaru ba.
Idan muka dawo bangaren manya kuma za mu ga yadda a yau suka mai da bara sana'a kai har ta kai ma da wanda ya nakasa da wanda bai nakasa ba duk bara suke.
Matsalar da wannan barar take hai far yana da yawa na farko.
a.Mutuwar Zuciya.
b.Hassada da gaba.
c.Rashin Wadatar Zuci.
Bari mu fara dana farko wato mutuwar zuciya.
Idan ya zama yau a baka gobe a baka to zuciyar takan mutu wajen yin tunanin hanyar da zaka yi wata sana'a dan dogaro da kanka.
Hassada da gaba.
Hassada da gaba takan shiga tsakanin mabaraci da masu bayarwa, domin duk lokacin da ya zo ya yi bara baka bashi ba haushinka ya ke ji tare da bakin ciki dangane abinda kake da shi.
Rashin wadatar zuci.
Irin wadannan mabarata kan tara dukiya ta hanyar bara, amma kullum zaka gansu jiya i yau. Babu wanka balle kyakkyawar sutura.
A gaskiya wannan bayani ya gamsar dani matuka musamman da yake nima ina wani nazari akan irin wannan matsalar. Allah ya taimakemu baki daya.
ReplyDelete